29 απριλίου 1945, πλατεία Λορέτο, Μιλάνο (ξέρετε ποιος είναι ο δεύτερος από τ' αριστερά)
στο κείμενο του "Για Μια Κριτική της Βίας" του 1919 (το οποίο πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Ελευθεριακή Κουλτούρα και μπορεί να βρεθεί εδώ δωρεάν) ο Βάλτερ Μπένγιαμιν αναλύει τις χρήσεις, τους σκοπούς και τις αφορμήσεις της βίας σε σχέση με τα δικαϊκά συστήματα σκέψης για να αποδομήσει και να αποσυνδέσει την χρήση της βίας από προλεταριακή σκοπιά σε σχέση με την επίκληση της δικαιοσύνης.
τα δύο κύρια ρεύματα σκέψης της έννοιας του δικαίου για τα οποία κάνει λόγο ο Μπένγιαμιν είναι το φυσικό δίκαιο και το θετικό δίκαιο. το φυσικό δίκαιο, λέει ο Μπένγιαμιν, θεωρεί την βία φυσικό προϊόν και την αποδέχεται ως νόμιμη όταν αυτή χρησιμοποιείται για δίκαιους σκοπούς, δίνοντας ως παράδειγμα την ιδεολογική θεμελίωση της ορεινής τρομοκρατίας στην γαλλική επανάσταση). το θετικό δίκαιο από την άλλη κρίνει εκ των υστέρων τη νομιμότητα του δικαίου και του καθεστώτος που αυτό συντηρεί μέσω της κριτικής στα μέσα του. ή με τα ίδια του τα λεγόμενα:
"Αν η δικαιοσύνη είναι το κριτήριο των σκοπών, τότε η νομιμότητα είναι το κριτήριο των μέσων. Κι ενώ η αντίθεση αυτή παραμένει, οι δύο σχολές συναντώνται στο κοινό θεμελιακό τους δόγμα: οι δίκαιοι σκοποί μπορούν να επιτευχθούν μέσω νόμιμων μέσων, τα νόμιμα μέσα χρησιμοποιούνται για δίκαιους σκοπούς. Το φυσικό δίκαιο επιδιώκει μέσω της δίκαιης υπόστασης των σκοπών να «δικαιώσει» τα μέσα, το θετικό δίκαιο μέσω της νομιμότητας των μέσων να «κατοχυρώσει» τη δίκαιη υπόσταση των σκοπών" (6).
για να αποδομήσει και τις δύο μορφές δικαίου, ο Μπένγιαμιν αναφέρεται σε αυτό στο οποίο οδηγεί η βία του φυσικού και του θετικού δικαίου. το θετικό δίκαιο δημιουργεί μια βία που συντηρεί το δίκαιο μέσω του εκφοβισμού, με τρανότερο παράδειγμα τη θανατική ποινή. σύμφωνα με τον Μπένγιαμιν, ένα δίκαιο, ένα νομικό σύστημα, που έχει ως ρίζα του τη βία, δεν μπορεί παρά να έχει μια σάπια ρίζα:
"[Α]ν η βία, η εστεμμένη από τη μοίρα βία, είναι η ρίζα του δικαίου, εύκολα εικάζει κανείς ότι όπου η υπέρτατη βία, η εξουσία [Gewalt] επί ζωής και θανάτου απαντάται στην έννομη τάξη, η ρίζα του νόμου προβάλλει ολοφάνερα και φρικιαστικά". αντίστοιχα, το κυριότερο παράδειγμα βίας ως παράγωγου του φυσικού δικαίου είναι η αστυνομοκρατία, καθώς είναι μια βία που χρησιμοποιείται για έννομους σκοπούς" (14).
αντίστοιχα, το πιο εξόφθαλμο παράδειγμα βίας ως παράγωγου του φυσικού δικαίου είναι η αστυνομία, η οποία είναι μια βία που χρησιμοποείται για έννομους σκοπούς. στην περίπτωση της όμως, η αστυνομική βία και καταστολή είτε διευρύνει τα όρια (άρα είναι μια βία που θεσπίζει το δίκαιο) μέσα στα οποία επιτρέπεται η άσκηση της εξουσίας της, είτε πλέον έχει δημιουργήσει μία έννομη τάξη, η οποία δεν μπορεί να επικυρώσει τους σκοπούς της. μάλιστα, για τον Μπένγιαμιν, αυτή η βία είναι ακόμα πιο αυθαίρετη και "βίαιη" στη δημοκρατία παρά στη μοναρχία, όπου ο απόλυτως άρχων κατέχει ταυτόχρονα την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία. φυσικά, εκ των υστέρων, ο Μπένγιαμιν, γράφοντας 21 χρόνια αργότερα στις "Θέσεις για την Φιλοσοφία της Ιστορίας" για το καθεστώς εξαίρεσης ως γνώστης του έργου του καρλ σμιτ, και αν ζούσε στο σημερινό μετά-9/11 καθεστώς σύμφυσης νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας, θα μπορούσε να πει περισσότερα για την σχέση της σύγχρονης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και του νεοφασισμού.
συνεπώς για τον Μπένγιαμιν, η βία ως μέσο "είναι είτε βία που θεσπίζει, είτε βία που συντηρεί το δίκαιο" (16). και επιπλέον, η έννομη κρατική βία που είναι αυτή εγγυάται το δίκαιο θεσπίζει μια σχέση ανισότητας, καθώς αυτή αποτελεί προνόμιο των βασιλέων, των αρχόντων και γενικά των από πάνω. συνεπώς, σε μια κατάσταση που συντηρεί είτε θεσπίζει την ανισότητα και κάνει κανονικότητα τη γυμνή ζωή (αυτό που ο Μπένγιαμιν και μετά από αυτόν ο Τζόρτζιο Αγκάμπεν και η Τζούντιθ Μπάτλερ αποκαλούν την κατάσταση της ζωής που δεν έχει τα εχέγγυα της ασφάλειας, της δικαιοσύνης, της ποιότητας ή των δικαιωμάτων) τότε έχουμε ανάγκη μιας βίας (θεϊκή όπως την λέει ο Μπένγιαμιν) που έχει ως στόχαστρο του την καταστροφή της έννομης τάξης.
"Η ενεργοποίηση της έννομης βίας ανάγεται χρονικά, πράγμα που δεν μπορεί να παρουσιαστεί αναλυτικότερα στο σημείο αυτό, στην ενοχοποίηση της γυμνής φυσικής ζωής, η οποία μεταβιβάζει στους ζωντανούς, αθώους και δυστυχείς, την τιμωρία η οποία «εξιλεώνει» την ενοχή της γυμνής ζωής και επιπλέον λυτρώνει τους ένοχους, όχι όμως από την ενοχή, αλλά από το δίκαιο. Επειδή, με τη γυμνή ζωή παύει η κυριαρχία του δικαίου επί των ζωντανών. Η μυθική βία είναι αιματηρή εξουσία πάνω στη γυμνή ζωή για λογαριασμό της εξουσίας, ενώ η θεϊκή βία είναι καθαρή εξουσία πάνω στο σύνολο της ζωής για λογαριασμό όλων των ζωντανών. Η πρώτη απαιτεί θυσία, η δεύτερη τη δέχεται." (26).
δικαιοσύνη, ασφάλεια, δικαιώματα. γυμνή ζωή. με πιο "μαρξιστικούς όρους" εξαθλίωση σε συνθήκες καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης. μάλλον όλα αυτά τα πράγματα στα οποία αναφερόταν ο Μπένγιαμιν το 1919 είναι οι βασικές λέξεις που περιστρέφονται γύρω από την ιστορία του κρατικού εγκλήματος στα Τέμπη και την αυριανή απεργία. κάποιες παρατηρήσεις λοιπόν από τον γ.γ. του πλοκ μετά από καιρό, αφορμώντας από την σκέψη του Μπένγιαμιν.
1) το δυστύχημα στα Τέμπη είναι αποτέλεσμα της άρνησης του κράτους και του κεφαλαίου να λάβει έστω και τα πιο στοιχειώδη μέτρα προστασίας των ζωών των υπηκόων. όχι μόνο στις συγκοινωνίες, αλλά στην υγεία, στην "έννομη τάξη," στη διατροφή, στα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής κλπ. η λογικη της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης: αν θες να έχεις να φας, πρέπει να δουλέψεις. αν θες να πας νοσοκομείο, πρέπει να δουλέψεις. αν θες να δουλέψεις, κόψε το λαιμό σου και μείνε μέσα στο σπίτι σου και μην πας πουθενά. τα τρένα δεν τα έχουμε για να πηγαίνεις βόλτα στο καρναβάλι. τα έχουμε για να πηγαίνεις στη δουλειά σου. δεν θα σου εγγηθούμε ότι θα βγεις ζωντανή από το ταξίδι. δεν θα σου εγγυηθούμε ότι θα σε επισκευάσουμε στο νοσοκομείο.
2) το δυστύχημα στα Τέμπη είναι κρατικό έγκλημα όχι γιατί υπάρχει διαφθορά και λαθρεμπόριο υδρογονανθράκων, αλλά λόγω των παραπάνω συνθηκών γυμνής ζωής που έχουν δημιουργηθεί από την καπιταλιστική αναδιάρθρωση και πιο συγκεκριμένα από την απουσία τηλεδιοίκησης. το δυστύχημα στα Τέμπη θα μπορούσε να γίνει οποιαδήποτε άλλη στιγμή και να μην κουβαλούσε η εμπορική αμαξοστοιχία αρωματικούς υδρογονάνθρακες. θα μπορούσαν να είχαν πεθάνει λιγότεροι. ίσως να μην πέθαινε και κανένας. το πρόβλημα θα ήταν το ίδιο. ζούμε από τύχη. κάθε μέρα παίζουμε τις ζωές μας κορώνα-γράμματα.
3) η διαφθορά, το λαθρεμπόριο, η ρεμούλα είναι δομικά στοιχεία του ελληνικού καπιταλιστικού σχηματισμού και της ταξικής σύνθεσης της ελληνικής κοινωνίας. ορίζουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο λειτουργίας των κομμάτων, των κρατικών μηχανισμών και της εσωτερικής αγοράς. ο ελληνικός καπιταλισμός δεν μπορεί να διορθωθεί, να εκδημοκρατιστεί ή να σουλουπωθεί. ούτε τα μνημόνια τον καθάρισαν, ούτε ο σύριζα, ούτε η εε.
4) τα πορίσματα των πραγματογνωμόνων των οικογενειών των θυμάτων μιλούν για απευθείας καύση ανθρώπων από τους υδρογονάνθρακες. μιλούν για μπάζωμα. μιλούν για εξαφάνιση στοιχείων και σωματικών μελών. μιλούν για παραποίηση των βίντεο. μιλούν για κουκούλωμα. θα μπορούσαν επιστημονικά να κάνουν λάθος και όλα αυτά να είναι συκοφαντίες κατά της κυβέρνησης. θα μπορούσε το ατύχημα όντως να ήταν η κακιά η ώρα. και όλα τ' άλλα να ήταν θεωρίες συνωμοσίας.
5) και όμως, παρότι υπάρχει αυτή η πιθανότητα, το καθεστώς συγκάλυψε. αν ήταν "αθώο," αν δηλαδή δεν υπήρχε κάτι ύποπτο, θα ήταν καθαρά αυτά που έλεγε. δεν θα άλλαζε κάθε τρεις και λίγο το αφήγημα από τον ίδιο τον κούλη από "όλα ήταν καθαρά και δεν υπήρχαν χημικά" σε "τότε αυτα που σας είπαμε ήταν αλήθεια και τώρα αυτά που βγήκαν είναι επίσης αλήθεια, αλλά και τα παλιά παραμένουν αλήθεια." δεν θα το έπαιζε ο κούλης μια βλάκας και μια παραπλανημένος. εν τέλει θα έβγαζαν στη σέντρα έναν οποιοδήποτε πολιτικό προϊστάμενο ή υπουργό που ήταν του χαρτοφυλακίου του οι συγκοινωνίες και η πολιτική προστασία και θα τον προσέφεραν ως εξιλαστήριο θύμα ή ως αυτοφωράκια. το ότι δεν το έκαναν, το ότι ανατίναξαν την εξεταστική επιτροπή, και ότι μονίμως αλλάζουν τους όρους της επικοινωνίας δείχνει ότι κουκούλωσαν την κατά πάσα πιθανότητα πραγματική ύπαρξη του φορτίου.
6) η συγκάλυψη όμως δεν αφορά μόνο στο ίδιο το φορτίο. αφορά στην προστασία όλοκληρου του μηχανισμού της κυβέρνησης, ο οποίος είναι στημένος από πάνω μέχρι κάτω στη διαφθορά και στις υπόγειες χρηματοδοτήσεις και εξυπηρετήσεις. και όλοι εντός της κυβέρνησης και του κόμματος είναι έτοιμοι με το μαχαίρι στα δόντια να ρίξουν όλους τους άλλους. συνεπώς, για να θυμηθούμε τον Μπένγιαμιν, θετικό δίκαιο: καλό το καθεστώς μας, άρα μπορούμε να το συντηρήσουμε με οποιοδήποτε μέσο.
7) μοιραία, η συζήτηση πήγε λόγω των χειρισμών της κυβέρνησης στο έλλειμμα δικαιοσύνης. οι γονείς των θυμάτων θέλουν δικαίωση, θέλουν να πάνε φυλακή οι ένοχοι. γιατί τους το αρνείται αυτό η κυβέρνηση; γιατί το καθεστώς επιτίθεται σε χαροκαμμένες μανάδες; προφανώς γιατί το να πάει έστω ο καραμανλής φυλακή είναι ικανό να ενοχοποιήσει κάθε στέλεχος της κυβέρνησης για δεκάδες πράγματα που είτε αφορούν σε υποθέσεις διαφθοράς είτε σε απευθείας θέσπιση νόμων για εξυπηρετήσεις συγκεκριμένων καπιταλιστών. άρα για να πάμε πίσω στον Μπένγιαμιν και πάλι, φυσικό δίκαιο: απειλούμε, εκβιαζουμε, μπορεί και να σκοτώσουμε, να θεσπίσουμε δικαιο για να πετύχουμε το δίκαιο σκοπό μας.
8) ειρρήσθω εν παρόδω, το γεγονός ότι ο σύριζα δεν κάνει την παραμικρή αντιπολίτευση έντασης και ότι το πασοκ δεν κάνει καν πρόταση μομφής σημαίνει ότι και αυτοί βρίσκονται στο ίδιο σύστημα διακυβέρνησης, διαφθοράς και πολιτικών εξυπηρετήσεων. αλλά κυρίως ακολούθησαν την ίδια πολιτική εφαρμογής της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης πάνω στην εργατική τάξη και πάνω στις υπηρεσίες πρόνοιας.
9) άρα είναι το αίτημα για δικαιοσύνη και η στοίχιση πίσω από τις οικογένειες των θυμάτων επαρκείς όροι για την επιτυχία αυτού του αγώνα ενάντια στη συγκάλυψη; η απάντηση στο ερώτημα είναι όχι, τόσο απο φιλοσοφική σκοπιά, όσο και πολιτική.
10) θα ήταν πολύ απλό (και απλοϊκό) να πούμε ότι η δικαιοσύνη δεν είναι αντικειμενική, ότι είναι ταξική, ότι είναι κρατικός μηχανισμός και γι' αυτό δεν θα μπορούσαμε να περιμένουμε να περιμένουμε να τιμωρηθούν οι ένοχοι, και ότι είναι αποπροσανατολιστικό και απολίτικο το αίτημα για δικαιοσύνη. αυτή είναι μια γραμμή (που έχει για παράδειγμα το ΚΚΕ (μ-λ)) η οποία κατά βάση κινείται στη λογική του βερμπαλισμού και του ετεροκαθορισμού από τις πιο ρεφορμιστικές τάσεις της αριστεράς. γιατί ασφαλώς εφόσον ζούμε εντός μιας αστικής κοινωνίας δεν μπορούμε να πούμε ότι αν έγινε ένα έγκλημα δεν μας ενδιαφέρει το αν θα τιμωρηθούν οι ένοχοι. κάτι τέτοιο βασικά θα μπορούσε να είναι και επιχείρημα υπέρ της κυβέρνησης ή υπέρ του κάθε ωχαδερφιστή.
11) φιλοσοφικά μιλωντας, το πρόβλημα με το αίτημα-για-δικαιοσύνη-ως-πρωταρχική-γραμμή έγκειται στο ότι δεν κάνει κριτική στην έννοια της δικαϊκής σκέψης συνολικά, γιατί το δίκαιο δεν έχει σκοπό να παράξει ισότητα απέναντι στο νόμο (ούτε και ισότητα στη ζωή φυσικά) αλλά να θεσμοθετήσει την ανισότητα χρησιμοποιώντας τη βία ως μέσο για τη διατήρηση της κυριαρχίας.
12) πολιτικά μιλώντας, το αίτημα για δικαιοσύνη αποτελεί μεν ενοποιητικό στοιχείο για ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας που θέλει να αντιδράσει για κάθε ένα από όσα (ή και για όλα όσα) έχουν συμβεί σε όλη την εξαετία του καθεστώτος κούλη. ακριβώς όμως λόγω αυτού, όσοι φωνάζουν κυρίως για δικαιοσύνη δεν έχουν στο στόχαστρο τους τις συνθήκες μέσα από τις οποίες έγινε δυνατό το έγκλημα στα Τέμπη, ακόμα και όταν τα πορίσματα καταδεικνυουν τις πολιτικές και οικονομικές ευθύνες πίσω από αυτό. ή όπως θα έλεγε ο Μπένγιαμιν, "μια πραγματικά αποτελεσματική κριτική της [βίας] δεν είναι τόσο εύκολη όσο φαντάζονται οι ρητορείες των ειρηνιστων και των ακτιβιστών. Πολύ περισσότερο συμπίπτει με την κριτική κάθε έννομης βίας, δηλαδή με την κριτική της ίδιας της νόμιμης ή εκτελεστικής εξουσίας και δεν είναι εφικτή σε καμιά περίπτωση με ένα πιο μετριοπαθές πρόγραμμα" (12-13).
σε αυτό συντείνει το γεγονός ότι αφού η κυβέρνηση και ο ίδιος ο κούλης δεν κατάφεραν να εκφοβίσουν τους γονείς και όσους καλούν στις συγκεντρώσεις, άλλαξαν για μια ακόμη φορά την γραμμή και μιλούν τόσο για νόμιμο δικαίωμα των ανθρώπων στην ελεύθερη έκφραση μέσω της συγκέντρωσης, όσο και για "ένα εθνικό δράμα το οποίο πρέπει να ενώνει την κοινωνία μας, κάτω από ένα κοινό αίτημα: το αίτημα της αλήθειας και της δικαιοσύνης." το ίδιο το κράτος λοιπόν, ο εγκληματίας στη συγκεκριμένη περίπτωση, κάνει λόγο για δικαιοσύνη, αλήθεια, και τιμωρία ενόχων, γιατί ξέρει ότι είναι το αίτημα για δικαιοσύνη συσπειρώνει την κοινωνία μέσα στα πλαίσια του κράτους, των νόμων και της καπιταλιστικής σταθερότητας. και μάλιστα έχει χαρακτηριστικά πανεθνικά και άρα διαταξικά. αντίθετα, κάνει ξεκάθαρα ότι δεν θα ανεχτεί - δηλαδή θα αντιμετωπίσει ως έκνομα - όσα συνθήματα έχουν χαρακτηριστικά αντικυβερνητικά, πολιτικά και - κυρίως - αντικαπιταλιστικά.
12) όλα τα παραπάνω εξηγούν γιατί το γεγονός ότι αύριο είναι απεργία έχει γίνει δευτεροτριτεύον και βλέπουμε τόσο επιχειρήσεις (αφεντικά δηλαδή) να κλείνουν τα μαγαζιά τους για να πάνε τα αφεντικά και αυτά να διαδηλώσουν και γιατί όλα τα μεγάλα μμε (βλέπε εκπομπές στο σκάι) να ενθαρρύνουν τον κόσμο να κατέβει στις διαδηλώσεις με αίτημα τη δικαιοσύνη. μάλιστα, οι εργοδότες είναι τόσο γενναιόδωροι - συγκίνηση, δραματική μουσική υπόκρουση - και αισθάνονται οι ίδιοι τόσο εθνικά ενωτικοί μαζί με τους εργαζομένους τους που έφτασαν στο σημείο να λένε στους υπαλλήλους τους να τους γράψουν την ημέρα της απεργίας ως άδεια "για να μη χάσουν το μεροκάματο" (και φυσικά να γλιτώσουν και μια μέρα άδειας σε κάποια στιγμή που θα την έχουν ανάγκη οι εργαζόμενοι). άλλα αφεντικα λένε "έλα κάνα δίωρο στη δουλειά, πήγαινε στην συγκέντρωση και μετά έλα πάλι" ή λένε στους υπαλλήλους να δουλέψουν κάνα δίωρο με τηλεργασία για να τους "διευκολύνουν" να πάνε και στη συγκέντρωση. με άλλα λόγια, όταν ο εθνικός κορμός συσπειρώνεται πάνω στο αίτημα της δικαιοσύνης και της αλήθειας, τότε χάνει κάθε νόημα η έννοια της αυριανής μέρας ως εργατικής απεργίας και αποτελεί σημείο καμπής για το ποιες συγκεντρώσεις και απεργίες θα θεωρούνται αποδεκτές από τα αφεντικά και φυσικά νόμιμες από το κράτος.
13) μέσα σε όλο αυτό το κλίμα βλέπουμε ότι οι μόνοι που κερδίζουν πολιτικά από όλο αυτό είναι ο βελόπουλος και η κωνσταντοπούλου, γιατί ακριβώς αποτελούν την αποδεκτή μορφή αντιδράσεων στα πλαίσια του θεάματος και της κατασκευής μορφών ηγετών κατά το μοντέλο τραμπ που ξεφεύγουν από το παραδοσιακό μοντέλο κόμμα-μηχανισμός-τζάκι, και που φωνάζουν για δικαιοσύνη και διαφάνεια. το ότι και οι δύο έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό τους την αναφορά στο έθνος και τον λαϊκισμό αυτομάτως αφαιρεί από τη συζήτηση οποιαδήποτε αναφορά σε καπιταλισμό, απεργία, ασφαλείς μετακινήσεις, λαϊκές ανάγκες, κλπ. η συγκεκριμένη εξέλιξη διευκολύνει την εδραίωση του πολιτικού διπόλου δεξιάς-άκρας δεξιάς που οι καπιταλιστές θέλουν να επιβάλουν, ώστε να αποβάλουν για όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα γίνεται τις ταξικές αναφορές. ο σύριζα, έχοντας και ο ίδιος στην πλάτη του την μη εφαρμογή της "σύμβασης 717" επί τρία χρόνια καθώς και την πώληση των σιδηροδρόμων στην ιταλική fsi, δηλώνει ότι θα κατέβει χωρίς πανό, χωρίς λόγο, αλλά ως έλληνες πολίτες. παρακολουθούμε σε πραγματικό χρόνο την τελική αποδόμηση της εν ελλάδι αριστεράς και της πολιτικής εδραίωσης των φασιστών σε ρυθμιστές των εξελίξεων, με σημείο συνάντησης το αίτημα για δικαιοσύνη και τις παραινέσεις να κατεβούμε όλοι στις συγκεντρώσεις ως έλληνες και ως πολίτες, χωρίς τα ταξικά και πολιτικά μας χαρακτηριστικά. και όσο για τους γονείς των θυμάτων και ειδικά για την δημοκρατικών φρονημάτων (χωρίς εισαγωγικά και ειρωνεία) Καρυστιανού, θα έπρεπε τουλάχιστον να κάνουν σαφές ότι δεν θέλουν μεταξύ των συγκεντρωμένων τους φασίστες, τους οπαδούς του κλασιδιάρη και τον κάθε λογής υποστηρικτή των δολοφονιών των μεταναστών, των γυναικών ή των λοατκι ανθρώπων.
14) η αριστερά με τη μορφή κόμμα-ηγεμόνας στο σωματείο και στο σύλλογο πεθαίνει σε πραγματικό χρόνο αφενός γιατί δεν μπορεί πια να αποτελέσει καν ούτε παράγοντας στις πολιτικές εξελίξεις έστω στο κοινοβουλευτικό επίπεδο, αλλά και γιατί δεν είναι ικανή να πείσει την κοινωνία και τους εργαζομένους να απεργήσουν για να φτιαχτούν έστω και τώρα ασφαλείς σιδηρόδρομοι και πάνω απ' όλα για να αναγκάσουμε το κράτος και το κεφάλαιο να μας δώσουν αξιοπρεπείς μισθούς και να μπει τέλος στην ακρίβεια. ενδεικτικό είναι ότι παρά το ότι το κκε και το πάμε πλέον έχουν υπό την ηγεμονία τους μεγάλες ομοσπονδίες (βλέπε δοε, βλέπε οιυε, βλέπε ακόμα και φοιτητικούς συλλόγους), οι απεργίες είναι λιγότερες από ποτέ. ακόμα πιο ενδεικτικό είναι ότι κατά την κυριακάτικη συγκέντρωση "δεν έχω οξυγόνο" στις 25 Ιανουαρίου, τα μαγαζιά στην Ερμού ήταν ανοιχτά και το πάμε δεν κήρυξε απεργία, ούτε φυσικά έκανε έστω ένα κάλεσμα προς τους συγκεντρωμένους της Πλατείας Συντάγματος για να γίνει μια συμβολική συγκέντρωση κατά της κατάργησης της κυριακάτικης αργίας. ο λαός έβγαλε για μια ακόμα φορά τα συμπεράσματα του: οι αγώνες δεν συνδυάζονται, δεν συναντώνται.
15) για όλους τους παραπάνω λόγους, όλες/όλοι όσες/όσοι αναφερόμαστε στους ταξικούς αγώνες θα διαδηλώσουμε και θα απεργήσουμε ενάντια και στη συγκάλυψη, και στην κυβέρνηση, και στο κράτος, και στο κεφάλαιο, και στους φασίστες, και σε όσα αφεντικά θα βρίσκονται εκεί. ναι, θέλουμε μαζί με τις οικογένειες των θυμάτων να πληρώσουν όσοι εμπλέκονται διοικητικά και πολιτικά. δεν παλεύουμε όμως για δικαιοσύνη. γιατί η δικαιοσύνη - όπως και η δημοκρατία - όπως λέγεται συγχωρούν. παλεύουμε, όπως θα πρότεινε και ο Μπένγιαμιν (26), για την ολοκληρωτική καταστροφή του δικαίου. γιατί εμείς δεν συγχωρούμε. και δεν ξεχνάμε.