όπως έχω αναφέρει είμαι εκπαιδευτικός. δεν είμαι φιλόλογος, όμως σήμερα ήμουν επιτηρητής σε ένα λύκειο για τις πανελλήνιες της γ' λυκείου στο μάθημα της έκθεσης ("νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία"). η βαρεμάρα μου ήταν απίστευτη, οπότε πήρα να δω τα θέματα της έκθεσης, τα οποία εκθείασε η συνεπιτηρήτρια μου, φιλόλογος. το θέμα γενικά ήταν για την βία κατά των γυναικών. συμπτωματικά, προχτές στην τράπεζα θεμάτων της β' λυκείου το θέμα ήταν η ισότητα στην εργασία.
τα θέματα λοιπόν ήταν τόσο άθλια, που αποφάσισα να γράψω κάποιες πρόχειρες σημειώσεις που στριφογυρίζουν στο μυαλό μου όλη μέρα, έχοντας συζητήσει λίγο και με μαθήτριες μου που έγραψαν. δεν μπήκα στον κόπο να διαβάσω άρθρα για τα θέματα, αν και είμαι σίγουρος ότι θα έχει γίνει ένας ψιλοχαμούλης. αυτές είναι οι παρατηρήσεις μου:
1) άσχετο με τα ίδια τα θέματα, αλλά σοκαρίστηκα με το γεγονός ότι πολλοί μαθητές είχαν μαζί τους μικρές εικονίτσες αγίων. ένα κορίτσι είχε μάλιστα ξύλινη εικόνα. στην αρχή νόμισα ότι ήταν φαινόμενο της περιοχής στην οποία έκανα επιτήρηση, όμως στην συνέχεια έμαθα ότι μια μαθήτρια μου είχε φέρει προσευχητάρι μαζί της.
2) ανεξαρτήτως των κειμένων (τα οποία παραθέτω στο τέλος του ποστ), τα ερωτήματα ήταν πολύ εύκολα, τολμώ να πω ότι ήταν πάρε-βάλε
3) το πρώτο κείμενο ("Ημέρα καταδίκης της βίας εναντίον των γυναικών" του Σταύρου Τσακυράκη) είναι σε σωστή κατεύθυνση, καθώς στέκεται στην διαχρονικότητα της καταπίεσης και της βίας κατά των γυναικών. πολύ καίρια αναφέρεται στον αριστοτέλη ως παράδειγμα "μεγάλων πνευμάτων" που τεκμηρίωσαν φιλοσοφικά και πολιτικά την γυναικεία καταπίεση. θέτει ως ζήτημα το ότι οι γυναίκες από καταβολής κοινωνίας έχουν υποστεί την μεγαλύτερη καταπίεση από όλες τις κοινωνικές ομάδες (πιο πολύ από την εργατική τάξη και τους μαύρους). βέβαια θα μπορούσε κάποιος να πει ότι δεν αναφέρεται σε γυναίκες που υφίστανται διπλή/τριπλή/τετραπλή καταπίεση ως γυναίκες/εργάτριες/μη λευκές/μη χριστιανές/ μη straight. οπότε θα έλεγα ότι είναι κατά βάση πολύ basic άρθρο. συν ότι είναι κείμενο γραμμένο από άνδρα - αιχμηρό μεν, αλλά υποθέτω ότι θα μπορούσε να βρεθεί και κάποιο γραμμένο από γυναίκα.
4) το δεύτερο κείμενο ("Φεμινισμός και Νεοφεμινισμός" της Μαριλίας Παπαθανασίου) είναι κατά βάση συνέντευξη της belinda cannone, συγγραφέα και διδάκτορα συγκριτικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο της καέν-νορμανδίας. η cannone αναφέρεται στο τέταρτο κύμα του φεμινισμού ως "νεοφεμινισμό" και τον αντιπαραβάλλει με τον φεμινισμό της de beauvoir, η οποία, κατά την συγγραφέα, αντιμετώπιζε τους άντρες και τις γυναίκες ως άτομα, σαν να λέμε ότι η de beauvoir δεν έκανε στο δεύτερο φύλο ανάλυση των κοινωνικών ιδεολογιών και σχέσεων που οδηγούν στη διαμόρφωση των κοινωνικών χαρακτηριστικών που αποδίδονται στην γυναίκα. αναγνωρίζει "βέβαια" ότι υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στις γυναίκες και στους άνδρες (σώπα καημένη) όμως θεωρεί ότι πάνω απ' όλα είμαστε άτομα που ασχολούμαστε με διάφορα πράγματα έτσι επειδή μας κάβλωσε: "είμαι συγγραφέας, είμαι εκπαιδευτικός, είμαι ορειβάτης, είμαι κηπουρός. Είμαι δηλαδή ένας άνθρωπος που ασχολείται με αυτές τις δραστηριότητες, όχι πρωτίστως μια γυναίκα που ασχολείται με όλα αυτά." Σαν να λέμε δηλαδή ότι μέσα στην ιστορία (και σήμερα ακόμα) οι γυναίκες δεν αναγκάζονται να κάνουν συγκεκριμένες δουλειές ή να γίνουν μητέρες πχ επειδή υπάρχει μια κοινωνική ώθηση που τις αναγκάζει ή ακόμα και καθαρή επιβολή από τις οικογένειες τους κλπ, αλλά ελεύθερα ως άτομα σε έναν ελεύθερο κόσμο (αυτόν της ελεύθερης αγοράς να υποθέσω για την cannone) επιλέγουν να γίνουν κηπουροί, διευθύντριες πολυεθνικών, καθηγήτριες ή σεξεργάτριες;
5) πάμε παρακάτω. ενώ εν μέρει η cannone έχει δίκιο ότι σε έναν βαθμό τα τωρινά φεμινιστικά ρεύματα μπορεί να αποδέχονται και να προωθούν την θέση ενός βιολογικού essentialism που καθορίζει ότι επειδή γεννήθηκαν γυναίκες, γι' αυτό είναι διαφορετικές και γι' αυτό - δηλαδή βιολογικά - υφίστανται καταπίεση (άρα αποτελούν την άλλη όψη της πατριαρχίας, σύμφωνα με την οποία οι άντρες θεωρούν ότι έχουν προνόμια και εξουσία επειδή γεννήθηκαν άντρες), εν τέλει καταλήγει σε εμετικές τοποθετήσεις του τύπου "η οποία διατρέχει μονίμως τον κίνδυνο να υποστεί βία κάθε μορφής, όχι διακρίσεις εις βάρος τους αλλά βία, επειδή είναι γυναίκες" και "είμαι γυναίκα, αυτή είναι η ταυτότητά μου. Και αυτομάτως, είμαι θύμα. Είναι τόσο έντονος αυτός ο διάλογος περί θύματος ώστε ενίοτε το να είσαι θύμα γίνεται εύσημο." εδώ η φάση ξεφεύγει. από την μία η cannone δεν παραδέχεται ότι οι γυναίκες υφίστανται βία αλλά μόνο διακρίσεις, και συνεχίζει υποστηρίζοντας ουσιαστικά ότι όλα τα σκατά που τρώνε δεν είναι επειδη είναι γυναίκες (άρα τα τρώνε σαν άτομα?) και από την άλλη κάνει επίθεση στο metoo και κατά βάση στο να αποκτούν οι γυναίκες το θάρρος να καταγγέλλουν και να δημοσιοποιούν την κακοποίηση που έχουν δεχτεί, κατηγορώντας τις ότι το κάνουν για επιβεβαίωση και δημοσιότητα.
6) φυσικά, σε αυτό το σημείο κάνει κριτική και στην πολιτική των ταυτοτήτων. οκ, σε μεγάλο βαθμό η identity politics οδηγεί σε ρωγμές μέσα σε κινήματα και σεχταριστικές πρακτικές, όμως ας μη γελιόμαστε: ιστορικά, η identity politics ξεπήδησε μέσα από την αδυναμία και άρνηση των αντικαπιταλιστικών κινημάτων των 1960s-1970s και των αντίστοιχων κινημάτων των μαύρων, των chicanos κλπ να εντάξουν τις γυναίκες και τα γυναικεία αιτήματα οργανικά μέσα στο κίνημα, πόσο μάλλον τα queer αιτήματα, και φυσικά οι σεξιστικές πρακτικές έδιναν και έπαιρναν. μην πάμε μακριά, μία ανάγνωση του εξαιρετικού μυθιστορήματος meridian της alice walker αρκεί. έτσι κι αλλιώς ο σεξισμός, η ομοφοβία, οι παρενοχλήσεις, η υποτίμηση και φυσικά η κουλτούρα του βιασμού αποτελούν πληγή σε καταλήψεις, στέκια, συλλογικότητες και οργανώσεις και τα ξέρουμε όλα αυτά πολύ καλά από πρώτο χέρι και έχουμε γνώση πόσων περιστατικών έχουν κουκουλωθεί. επίσης, ο χλευασμός της θέσης "δέχομαι βία επειδή είμαι γυναίκα" δεν απέχει καθόλου από την απάντηση του μητσοτάκη στο αίτημα για κατοχύρωση του όρου γυναικοκτονία στον ποινικό κώδικα: "Αποδέχομαι τον όρο γυναικοκτονία, γιατί θέλω να προσδιορίσω με αυτό τον τρόπο ότι τα εγκλήματα -που κάποτε τα χαρακτηρίζαμε εγκλήματα πάθους- αυτά πρέπει να αποκτήσουν έναν ιδιαίτερο χαρακτηρισμό. Ο οποίος δεν πρέπει να αποκτήσει ιδιαίτερη νομική κατοχύρωση. Έχουμε ένα ιδιαίτερα αυστηρό νομικό πλαίσιο για τις ανθρωποκτονίες. Δεν μπορώ να δεχτώ πως μια γυναικοκτονία είναι πιο απεχθής από μια δολοφονία παιδιού η τη δολοφονία ενός ηλικιωμένου. Κατά συνέπεια «ναι» στον όρο γυναικοκτονία αλλά για το δημόσιο διάλογο. [...] Αξίζει, συνεπώς, να μας απασχολήσουν κυρίως τα κίνητρα και το περιβάλλον μέσα στο οποίο δρομολογούνται οι γυναικοκτονίες. Αλλά με τρόπο νηφάλιο. Ώστε οι αρχές του Κράτους Δικαίου να μην υποτάσσονται στις εντυπώσεις της επικαιρότητας." όπως λοιπόν ο μητσοτάκης λέει ότι ο όρος γυναικοκτονία είναι της μοδός και γι' αυτό μην τα ρίχνουμε όλα εκεί, έτσι και η cannone θεωρεί ότι δεν σκοτώνει απαραίτητα κάποιος την γυναίκα του επειδή είναι γυναίκα και αυτή αποφάσισε ότι δεν τον θέλει άλλο και αυτός δεν το μπορεί αυτό βρε αδελφέ.
7) η cannone καταλήγει ότι "ο φεμινισμός είναι ένα κίνημα χαρούμενο, «ένα κίνημα που ωθεί τις γυναίκες να αποκτήσουν περισσότερη ισχύ, να διεκδικούν την ισότητα με τους άνδρες. Όταν προτάσσουμε το φύλο ή το χρώμα του δέρματος ως ταυτότητα, επί της ουσίας επιμένουμε σε χαρακτηριστικά μας τα οποία δεν μπορούμε να αλλάξουμε." έλεος πια με αυτές τις μυστήριες που καταγγέλλουν κακοποίηση ή τους ενοχλούν τα σεξιστικά σχόλια σε συνελεύσεις και σε παρέες. βέβαια, δεν ξέρω πόσο μεγάλη χαρά μπορεί να υπάρχει είτε όταν καταδικάζεις με πανό έναν βιαστή ή εναν γυναικοκτόνο είτε όταν καταγγέλεις την απόλυση μιας εργαζόμενης που έμεινε έγκυος και το αφεντικό δεν θέλει να πληρώνει επίδομα τοκετού, μητρότητας, επιδόματα για τις πάνες, επιδόματα για τα σκατούλια του μωρού (που θα έλεγε και ο ξυκομηνός στο σπιρτόκουτο).
8) για να τελειώνουμε με τα λεγόμενα της cannone, το κείμενο αυτό πολύ έξυπνα δεν αναφέρει πουθενά τις λέξεις πατριαρχία/σεξισμός και δεν αναφέρεται πουθενά στην θέση του intersectionality στα σύγχρονα φεμινιστικά ρεύματα, γιατί τότε θα μπει μέσα και η συζήτηση για την θέση της γυναίκας μέσα στην εργατική τάξη και φυσικά της μη λευκής/μη χριστιανής γυναίκας στον πολιτισμένο δυτικό λευκό κόσμο. η cannone εκφράζει τα ιδεολογήματα του σύγχρονου κεφαλαίου της επισφάλειας πάνω σε ένα κοινωνικό ζήτημα που δεν είναι καθόλου ληγμένο: σε μια εποχή που τα κοινωνικά και ταξικά δικαιώματα που κατακτήσαμε ως προλεταριάτο και κοινωνικά κινήματα έχουν ισοπεδωθεί και ο δικαιωματισμός έχει χρεοκοπήσει μαζί με τους αριστερούληδες και την σοσιαλδημοκρατία που έχει απομείνει να αναφέρεται σε αυτά, το να μιλάς απλά για "δικαίωμα στην ισότητα΄" ενώ η καπιταλιστική αναδιάρθρωση (όπως επιμένουμε να αποκαλούμε τον φιλελευθερισμό όλοι οι ταξικοί αντικαπιταλιστές) πλέον κυβερνάει πάνω στα σώματα των γυναικών, των μεταναστών και όλων μας με όρους καθαρά υπολογισμού κόστους στο μεταβλητό κεφάλαιο και απόσπασης υπεραξίας, και αυτό το κάνει μέσω του φασισμού ως μέσο διαχείρισης της επισφάλειας των προλετάριων και όλων των καταπιεσμένων, τι να κάνουμε, είσαι τουλάχιστον ύποπτος. και φυσικά, η επιλογή αυτού του κειμένου από τις επιτροπές του υπουργείου παιδείας έχει ξεκάθαρα ιδεολογικό και προπαγανδιστικό στόχο να επιτεθεί στον φεμινισμό και βασικά στην αντίσταση στις γυναικοκτονίες, τις κακοποιήσεις και την προώθηση του ατομικισμού και του κοινωνικού κανιβαλισμού. νταξ, μόνο για φεμιναζί και μισανδρία δεν μίλησε.
9) πάμε και στο τρίτο κείμενο (διήγημα "Μια φοβερή παρηγοριά" του Χρήστου Οικονόμου) στο οποίο και καλά βλέπουμε πώς αντιδρά ένας άντρας στην απόλυση του και πώς νιώθει την πίεση λόγω του ανδρικού του κοινωνικού ρόλου να ανταπεξέλθει ως άντρας στην πραγματικότητα να το πει στην γυναίκα του. καταρχάς, το setting του διηγήματος είναι στην μποτιλιαρισμένη πανεπιστημίου λόγω διαδήλωσης, όπου ο πρωταγωνιστής γυροφέρνει εντός αττικής με το αμάξι του γιατί φοβάται να πει στην γυναίκα του ("να φανώ άντρας και να πω την αλήθεια στην Αντριάνα ‒ μα είναι τώρα όνομα αυτό για γυναίκα") ότι τον απέλυσαν τρεις εβδομάδες νωρίτερα. οκ, δεν έχω διαβάσει το βιβλίο ούτε ξέρω πως συνεχίζει - to be honest δεν με ψήνει και ιδιαίτερα αν κρίνω από το απόσπασμα - εγώ δεν θα κρατηθώ και θα πω: ρε φίλε σε απέλυσαν από την δουλειά σου, αντί να πας στο σωματείο σου και στην επιθεώρηση εργασίας για να διεκδικήσεις επαναπρόσληψη και να πας και στην διαδήλωση, κάθεσαι και κρύβεσαι από την γυναίκα σου. πόσο πασόκος είσαι;
10) λοιπον τα πράγματα είναι απλά εδώ. αφού πρώτα βάλανε το κείμενο της cannone για να επιτεθούν στον φεμινισμό και να μας κάνουν οι δεξιοί ποιος φεμινισμός είναι ο σωστός, βάζουν από κάτω και το διήγημα που θα μπορούσε να το έχει γράψει κανένας χαρτογιακάς που ανακάλυψε τους men going their own way. αντί να βάλουν ένα κείμενο για το πώς βιώνει μια γυναίκα την κακοποίηση, την βία και τον καθημερινό σεξισμό του βλέμματος και των σχολίων για την εμφάνιση, βάλανε ένα διήγημα για το πώς ο άντρας καταπιέζεται και πώς τα στερεότυπα για τον άντρα τον καθιστούν περισσότερο καταπιεσμένο από ότι οι γυναίκες. βασικά, είναι σαν να ακούω δύο φίλους μου, τον ΣΦ και τον ΑΘ, που κλαψουρίζουν όλη την ώρα για το πόσο δύσκολο είναι για τον άντρα να ανταπεξέλθει στα expectations της κοινωνίας. πάντα σε αυτές τις συζητήσεις περιμένω να ακούσω για το πόσο γίνεται discrimination κατά των αντρών και υπέρ των γυναικών στις δουλειές και πώς το πέσιμο σε μια γκόμενα θεωρείται παρενόχληση. ο συνδυασμός του κειμένου της cannone και του διηγήματος του οικονόμου στανταράκι θα χαροποίησε όλους αυτούς τους έφηβους που έχουν για είδωλο τους τον andrew tate, τον οποίο παρεπιπτόντως τον έμαθα από μαθητές μου που είναι θαυμαστές του (ένας εκ των οποίων έφαγε φάπα από μαθήτρια όταν μέσα στην τάξη φώναξε "free andrew tate").
11) δεν χρειάζεται να αναφέρω ότι το να βάζεις σε κορίτσια 17-18 χρονών να γράψουν έκθεση με βάση αυτά τα κείμενα και να τους ζητάς μάλιστα να αναφέρουν παραδείγματα περιστατικών κακοποίησης ενώ μπορεί να έχουν βιώσει οι ίδιες οποιαδήποτε μορφή παρενόχλησης που πολλές φορές εμείς οι άνδρες ούτε καν αντιλαμβανόμαστε και μάλιστα αφού έχουν διαβάσει μόλις την cannone και τον οικονόμου είναι τουλάχιστον συνταγή για να κόψεις κόσμο. φαντάζομαι ότι αν μαθήτριες υποψήφιες στις πανελλήνιες πατώσουν στην έκθεση αυτό δεν θα είναι επειδή γεννήθηκαν γυναίκες και έχουν περάσει όλη τους την εφηβεία να νιώθουν κάποιον να τους κοιτάει στα βυζιά ή στον κώλο, αλλά επειδή ως άτομα δεν το έχουν και καλύτερα να γίνουν κηπουροί. wait, που να είναι και queer, άστο τότε.
παρακάτω παραθέτω και τα τρία κείμενα των θεμάτων της έκθεσης
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Ημέρα καταδίκης της βίας εναντίον των γυναικών
Δεν υπάρχει στην ιστορία της ανθρωπότητας διαρκέστερη και διαστροφικότερη καθυπόταξη ανθρώπων από αυτή που υπέστησαν οι γυναίκες από τους άντρες. Αρχίζοντας από τον Αριστοτέλη αναρίθμητα ήταν τα μεγάλα πνεύματα που αρνιούνταν σε αυτές την ανθρώπινη αξία. Μέχρι τον 20ό αιώνα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, όλες οι συζητήσεις για την ισότητα θεωρούσαν ως δεδομένο ότι αυτή δεν περιλαμβάνει τις γυναίκες.
Η αντίληψη ότι είναι κατώτερα πλάσματα, φτιαγμένα για να εξυπηρετήσουν την αναπαραγωγή του κόσμου των ανδρών, είχε ως συνέπεια μια τέτοια κακομεταχείριση, βία και εκμετάλλευση, που όμοιά της δεν έχει υποστεί καμία άλλη ομάδα ανθρώπων (ούτε οι μαύροι ούτε η εργατική τάξη, κανείς).
Σε πολλά μέρη του κόσμου ακόμα και σήμερα η ωμή βία εναντίον των γυναικών είναι καθημερινή πρακτική. Στις δικές μας κοινωνίες οι ωμότητες είναι παράνομες. Τα φαινόμενα, όμως, βιασμού, οικογενειακής βίας, σεξουαλικής παρενόχλησης και ποικίλων άλλων προσβολών των γυναικών κάθε άλλο παρά σπάνια είναι.
Ξέρω ότι οι καθιερωμένες ημέρες μνήμης δεν συγκινούν. Σήμερα, όμως, ημέρα κατά της βίας εναντίον των γυναικών, δεν μπορεί παρά να αναλογιζόμαστε με ενοχή τη μεγαλύτερη αδικία που υπήρξε από καταβολής κόσμου, να συμπονούμε τις αμέτρητες γυναίκες θύματα, και να προσπαθούμε να οραματιζόμαστε δικαιοσύνη.
[Σταύρος Τσακυράκης, Δικαιοσύνη: η ουσία της πολιτικής, εκδ. Μεταίχμιο, 2019, σ. 202].
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Φεμινισμός και Νεοφεμινισμός
Τον εικοστό πρώτο αιώνα η μάχη της ισότητας μεταξύ των φύλων λαμβάνει νέα χαρακτηριστικά. Ο «νεοφεμινισμός», η «τοξική αρρενωπότητα», η «πατριαρχία», η «ταυτότητα φύλου» είναι όροι που πρωταγωνιστούν στον δημόσιο διάλογο περί της ισότητας των φύλων. Στο πλαίσιο του 2ου Φεστιβάλ Φιλοσοφίας, στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας, με τίτλο «Μεταμορφώσεις του αρσενικού και του θηλυκού», αναπτύχθηκε ένας ενδιαφέρων διάλογος για το πού βρίσκονται σήμερα οι σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η Μπελίντα Κανόν, συγγραφέας και δόκτωρ Συγκριτικής Λογοτεχνίας, μίλησε στο «Βήμα».
Για την Μπελίντα Κανόν ο νεοφεμινισμός οδηγεί σε σύγκρουση ανδρών και γυναικών, γεγονός καταστροφικό. «Ο κλασικός φεμινισμός του 20ού αιώνα, τον οποίο εξέφρασε η Σιμόν ντε Μποβουάρ, μαχόταν για την ισότητα ανδρών και γυναικών αντιμετωπίζοντάς τους ως άτομα, ως ανθρώπους. Στον 21ο αιώνα, και κυρίως μετά το 2010, βλέπουμε την ανάδειξη του “φεμινισμού της διαφοροποίησης”, ενός ρεύματος που επιμένει στις διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών, τις οποίες θεωρεί αγεφύρωτες. Προφανώς και υπάρχουν διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών, όμως στις περισσότερες εκφάνσεις της ζωής μας είμαστε άτομα, άνθρωποι που δρούμε: είμαι συγγραφέας, είμαι εκπαιδευτικός, είμαι ορειβάτης, είμαι κηπουρός. Είμαι δηλαδή ένας άνθρωπος που ασχολείται με αυτές τις δραστηριότητες, όχι πρωτίστως μια γυναίκα που ασχολείται με όλα αυτά. Σήμερα, οι νεοφεμινίστριες προτάσσουν διαρκώς ότι οι γυναίκες είναι μια ομάδα θυμάτων, η οποία διατρέχει μονίμως τον κίνδυνο να υποστεί βία κάθε μορφής, όχι διακρίσεις εις βάρος τους αλλά βία, επειδή είναι γυναίκες. Αυτό το νέο ρεύμα εγγράφεται στον δημόσιο διάλογο περί ταυτοτήτων: είμαι γυναίκα, αυτή είναι η ταυτότητά μου. Και αυτομάτως, είμαι θύμα. Είναι τόσο έντονος αυτός ο διάλογος περί θύματος ώστε ενίοτε το να είσαι θύμα γίνεται εύσημο*, πρόκειται για ιδεολογία που εκφράζεται ως “πάθος για θυματοποίηση”».
Για την Κανόν, αντιθέτως, ο φεμινισμός είναι ένα κίνημα χαρούμενο, «ένα κίνημα που ωθεί τις γυναίκες να αποκτήσουν περισσότερη ισχύ, να διεκδικούν την ισότητα με τους άνδρες. Όταν προτάσσουμε το φύλο ή το χρώμα του δέρματος ως ταυτότητα, επί της ουσίας επιμένουμε σε χαρακτηριστικά μας τα οποία δεν μπορούμε να αλλάξουμε. Οι “κλασικές” φεμινίστριες επιμένουμε στα χαρακτηριστικά που μπορούμε να αλλάξουμε, επιμένουμε στην ελευθερία, στη δυνατότητα να αλλάξουμε τα πράγματα. Αντιθέτως, ο νεοφεμινισμός και οι θεωρίες ταυτότητας φύλου επιμένουν σε ένα είδος ντετερμινισμού**, τον οποίο εμείς επιδιώκουμε να ξεπεράσουμε».
* εύσημο: διάκριση
** ντετερμινισμός: αιτιοκρατία, (στο κείμενο) το φύλο προκαθορίζει τον κοινωνικό ρόλο του ατόμου
[Μαρίλια Παπαθανασίου, εφ. Το Βήμα 28-05-2023].
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
«Μια φοβερή παρηγοριά» (απόσπασμα διηγήματος)
Πριν από τρεις εβδομάδες με σούταραν από τη δουλειά και τώρα οι σταγόνες έσκαγαν με δύναμη στο παρμπρίζ σαν αλεξιπτωτιστές που τους πρόδωσε το αλεξίπτωτό τους.
Παρασκευή απόγευμα, διαδήλωση στα Προπύλαια, η Πανεπιστημίου κλειστή. Μπλοκαρισμένος στο φανάρι του Attica, κοίταζα τον κόσμο στα πεζοδρόμια και στ’ άλλα αυτοκίνητα κι αναρωτιόμουν πώς πέρασε κιόλας η βδομάδα και πώς θα περνούσε εκείνη που ερχόταν, αν θα τα κατάφερνα, από Δευτέρα τουλάχιστον, να φανώ άντρας και να πω την αλήθεια στην Αντριάνα ‒ μα είναι τώρα όνομα αυτό για γυναίκα; ‒, να φανώ άντρας, να πάψω να κρύβομαι, να τη βάλω να καθίσει απέναντί μου, να την κοιτάξω στα μάτια και να της πω το και το. Γιατί πάνε κιόλας τρεις βδομάδες που με έδιωξαν από τη δουλειά κι ακόμα κρύβομαι, τρεις βδομάδες τώρα φεύγω κάθε πρωί κανονικά από το σπίτι, αλλά δεν πάω στη δουλειά, αφού δεν έχω πια δουλειά, μόνο γυροφέρνω με το Micra ώρες ολόκληρες από τη μια άκρη της Αθήνας στην άλλη κι ακόμα παραπέρα ‒ Λαύριο, Πέραμα, Ραφήνα ‒, και ξέρω βέβαια πως δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ ακόμα αυτό. Τι σόι άντρας είναι αυτός που κρύβεται από τη γυναίκα του, που της λέει ψέματα, που αρνείται να αντιμετωπίσει στα ίσα την πραγματικότητα, να πει πως ό,τι έγινε έγινε και να προχωρήσει παρακάτω ‒ άσε κιόλας που δεν συμφέρει καθόλου αυτή η ιστορία, γιατί ήδη έχω χαλάσει ένα κάρο λεφτά στις βενζίνες.
Κοίταζα τον κόσμο γύρω μου και τα κόκκινα φώτα των αυτοκινήτων που αναβόσβηναν μπροστά μου κι άκουγα τις σφυρίχτρες των τροχονόμων και τις φωνές από τη διαδήλωση στο βάθος. Οι αληθινοί άντρες, οι άντρες οι σωστοί, δεν αναχαράζουν * τα περασμένα, δεν κολλάνε στο παρελθόν. Οι αληθινοί άντρες έχουν κοντή μνήμη και ψηλά ποδάρια, ξεχνούν και τρέχουν, ξεχνούν και τρέχουν μπροστά. Οι αληθινοί άντρες προχωράνε μπροστά, δεν κάνουν κύκλους. Οι αληθινοί άντρες είναι πραχτικοί, έχουν τετράγωνο μυαλό και τρίγωνη καρδιά. Οι αληθινοί άντρες σκέφτονται πρακτικά, αντιδρούν πρακτικά, πονάνε πρακτικά. Οι αληθινοί άντρες πράττουν πρακτικά. [...]
* αναχαράζουν: σκαλίζουν
[Χρήστος Οικονόμου, Οι κόρες του Ηφαιστείου. Διηγήματα, εκδ. Πόλις, 2017, σσ. 163-164].
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου