(η Διακήρυξη της Δημοκρατίας της 24ης Απριλίου 1916, υπογεγραμμένη από τους Thomas J. Clarke, Seán Mac Diarmada, Thomas MacDonagh, P. H. Pearse, Éamonn Ceannt, James Connolly, Joseph Plunkett)
το π.γ. της κ.ε. του πλοκ πιστό στις αντιιμπεριαλιστικές του αρχές (= πιστό στο κλίκ-πέητ) αποφασίζει με κοοπτάτσια την επιβολή μιας νέας μόνιμης στήλης που θα αναρτάται κάθε τετάρτη με τίτλο "μεγάλες στιγμές του ιμπεριαλισμού," στην οποία θα σχολιάζονται παλιά ή νέα λόγια και έργα των διαφόρων κηνσόρων του ιμπεριαλισμού.
ένα από τα αγαπημένα τραγούδια του μικρού σ. γ.γ. των μικρών οκτωβριστών είναι το "Ποιος Δεν Μιλά για την Λαμπρή Γιορτή Ξανανιωμού;" του Μίκη Θεοδωράκη (και γενικά έχει κόλλημα με τα πολιτικά τραγούδια του θεοδωράκη). η λαμπρή γιορτή ξανανιωμού αναφέρεται στην Εξέγερση του Πάσχα του 1916 στην Ιρλανδία, η οποία έλαβε χώρα πριν από 96 χρόνια περίπου τέτοιες μέρες, και ξεκίνησε την Δευτέρα του Πάσχα των καθολικών στις 24 Απριλίου 1916 και έληξε με την ήττα των επαναστατών στις 29 Απριλίου.
η κατοχή της Ιρλανδίας από το βρετανικό στέμμα ξεκίνησε με την εισβολή των αγγλονορμανδών στα τέλη του 12ου αιώνα, κατά την βασιλεία του ερρίκου του 2ου. μέχρι το 1542 η Ιρλανδία διοικούνταν από νορμανδούς ευγενείς της δυναστείας του πλανταγενέτων και με την άδεια του πάπα. το 1542 ο ερρίκος ο 8ος την ανακήρυξε σε βασίλειο, με αυτόν ως βασιλιά. η μορφή της βρετανοκρατούμενης Ιρλανδίας με την μορφή που την γνωρίζουμε άρχισε να συντελείται στον 17ο αιώνα, όταν οι βρετανοί άρχισαν να μετακινούν στην Ιρλανδία σκοτσέζους προτεστάντες και να τους δίνουν γη που αφαιρούσαν από τους ιρλανδούς καθολικούς, δημιουργώντας την Φυτεία του Όλστερ (Όλστερ ονομάζεται ακόμα και σήμερα από τους προτεστάντες βασιλικούς και τους άγγλους η περιοχή των 6 επαρχιών που ακόμα και σήμερα βρίσκονται υπό την κατοχή του ηνωμένου βασιλείου - Αντρίμ, Αρμάχ, Ντάουν, Ντέρρυ, Ταϊρόουν, Φερμάναχ - και οι τρεις επαρχίες της βόρειας ανεξάρτητης Ιρλανδίας - Κάβαν, Μόναχαν, Ντόνεγκαλ), και βγάζοντας εκτός νόμου τους καθολικούς κληρικούς, που οδήγησε στην κρατική κυριαρχία της αγγλικανικής-προτεσταντικής εκκλησίας. μετά την εισβολή της Ιρλανδίας από τον κρόμγουελ το 1653 και την νίκη του βασιλιά γουλιέλμο της αγγλίας και της ολλανδίας επί των υποστηρικτών του οίκου των στιούαρτ το 1691, σχεδόν ολοκληρωτικά η ιρλανδική γη είχε αφαιρεθεί από τους καθολικούς.
η ήττα των ιρλανδών από τον γουλιέλμο αποτελεί ακόμα και σήμερα ένα από τα τρία γεγονότα στην ιστορία της Ιρλανδίας που έχει έναν διαχρονικό συμβολισμό για τον ιρλανδικό ρεπουμπλικανισμό και συνέβαλε στην ένοπλη εξέγερση του IRA το 1969. από το 1796 και κάθε χρόνο στις 12 Ιουλίου, οι πιστοί στο στέμμα και στην αγγλία προτεστάντες του πορτοκαλί τάγματος και μέλη των προτεσταντικών παραστρατιωτικών οργανώσεων παρελαύνουν στην Βόρεια Ιρλανδία για να τιμήσουν την νικηφόρα για την βρετανία Μάχη του Μπόιν του 1690, περνώντας προκλητικά μέσα από περιοχές καθολικών, σε πολλές περιπτώσεις σκοτώνοντας ή αφήνοντας στους μπάτσους να σκοτώσουν καθολικούς. τον Ιούλιο του 1969, μπάτσοι σκότωσαν έναν καθολικό στο Dungiven κατά την διάρκεια συγκρούσεων. αντίστοιχα, κάθε 12 Αυγούστου οι προτεστάντες στο Ντέρρυ γιορτάζουν την λήξη της πολιορκίας του Ντέρρυ του 1689, και προκαλούν τους καθολικούς. τον Αύγουστο του 1969 έγινε ίσως το βασικό γεγονός που πυροδότησε την απαρχή των Troubles, η Μάχη του Μπογκσάιντ στο Ντέρρυ, όταν προτεστάντες προκάλεσαν καθολικούς που είχαν οργανώσει αντισυγκεντρώσεις αυτοάμυνας και συγκρούστηκαν με τους προτεστάντες προβοκάτορες και το κράτος, οδηγώντας σε τραυματισμούς χιλίων ατόμων και την έναρξη ένοπλων συγκρούσεων στο Μπέλφαστ.
η πρώτη σημαντική εξέγερση εναντίον της βρετανικής κατοχής της Ιρλανδίας οργανώθηκε από την Ιρλανδική Καθολική Συνομοσπονδία (αποτελούμενη από πρώην γαιοκτήμονες και ευγενείς που απώλεσαν την γη τους) και έλαβε χώρα μεταξύ 1641 και 1642. διεξάχθηκε στο πλαίσιο του πολέμου των τριών βασιλείων κατά μήκος των βρετανικών νησιών μεταξύ 1641 και 1653, όταν νίκησαν οι κοινοβουλευτικοί με ηγέτη τον κρόμγουελ και ίδρυσαν την κοινοπολιτεία, το πρώτο ενιαίο βρετανικό κράτος που περιλάμβανε την Ιρλανδία και την Σκωτία.
το δεύτερο γεγονός που έχει διαμορφώσει τον ιρλανδικό ρεπουμπλικανισμό είναι η Εξέγερση του 1798 (24 Μαίου-17 Οκτωβρίου). η εξέγερση οργανώθηκε από την Ένωση Ενωμένων Ιρλανδών, η οποία, από ειρωνεία της ιστορίας, αποτελούνταν από πρεσβυτεριανούς προτεστάντες που, διαφωνώντας με τις διακρίσεις εναντίον των καθολικών και την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους, συμμάχησαν με την καθολική οργάνωση των Υπερασπιστών και εξεγέρθηκαν με σκοπό την ανατροπή της εξουσίας της αγγλίας και του στέμματος στην Ιρλανδία και την δημιουργία ενός δημοκρατικού κράτους στα πρότυπα της Γαλλικής Επανάστασης. η συντριπτική ήττα τους και η εκτέλεση του προτεστάντη ηγέτη της εξέγερσης Γουλφ Τόουν αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις μνήμης των ιρλανδών εθνικιστών, που συγκεντρώνονται (μέχρι πρόσφατα με ένοπλα αποσπάσματα) κάθε 20 Ιουνίου - ημερομηνία γέννησης του Τόουν - στον τάφο του στο Bodenstown, στην ανεξάρτητη Ιρλανδία.
στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου, στην Ιρλανδία υπήρξε το κίνημα που απαιτούσε την νομοθέτηση αυτόνομης κυβέρνησης/αυτοδιοίκησης από τους ιρλανδούς στα πλαίσια του ηνωμένου βασιλείου (home rule). το 1912 δημοσιεύτηκε από την βρετανική βουλή των κοινοτήτων το νομοσχέδιο για την αυτόνομη κυβέρνηση, και το 1914 ψηφίστηκε σε νόμο (Home Rule Act), όμως δεν εφαρμόστηκε ποτέ αφενός λόγω του πρώτου παγκοσμίου πολέμου και αφετέρου γιατί στο Όλστερ οι προτεστάντες ίδρυσαν την παρακρατική Αμυντική Δύναμη του Όλστερ (uvf) για να μην αφήσουν να εφαρμοστεί, οδηγώντας σε όξυνση των αντιθέσεων μεταξύ καθολικών/εθνικιστών και προτεσταντών/ενωτικών. από την μεριά τους, οι καθολικοί/εθνικιστές δημιούργησαν τον Στρατό των Ιρλανδών Πολιτών για την περιφρούρηση των εργατικών κινητοποιήσεων του 1913 στο Δουβλίνο, στις οποίες 20 χιλιάδες ιρλανδοί εργάτες συγκρούστηκαν με την αστυνομία και τους εργοδότες που έκαναν lockout στα εργοστάσια τους όταν οι εξαθλιωμένοι εργάτες απαίτησαν καλύτερες συνθήκες εργασίας, αξιοπρεπή στέγαση και την δυνατότητα να συνδικαλίζονται. οι ιδρυτές του Στρατού των Ιρλανδών Πολιτών (ICA) (και την ίδια εποχή και του Ιρλανδικού Εργατικού Κόμματος) ήταν ο James Larkin, άγγλος συνδικαλιστής με σημαντική δράση και μετέπειτα στέλεχος της Κομιντέρν και της Προφιντέρν, και φυσικά τον Τζέημς Κόννολι.
η ήττα των εργατικών κινητοποιήσεων του Δουβλίνου και η τρομοκρατία που ακολούθησε στα εργοστάσια οδήγησαν στην συνειδητοποίηση ότι η ένοπλη εξέγερση για την ανεξαρτησία της Ιρλανδίας ήταν ο μοναδικός τρόπος για την βελτίωση της διαβίωσης των εργατών που πεινούσαν. όταν ο Larkin έφυγε για την αμερική το 1914 για να μαζέψει χρήματα για τα ιρλανδικά συνδικάτα και την πολιτοφυλακή του ICA, ο Κόννολι - που διακήρυσσε την σοσιαλιστική επανάσταση και την ταξική ενότητα καθολικών και προτεσταντών - ανέλαβε τα ηνία του ICA και σταδιακά τον μετέτρεψε σε παραστρατιωτική οργάνωση προοριζόμενη για την ένοπλη σύγκρουση με την βρετανία και τους ενωτικούς. αυτό έγινε όταν συνειδητοποίησε ότι μια αντίστοιχη καθολική οργάνωση, οι Ιρλανδοί Εθελοντές, οι οποίοι ιδρύθηκαν το 1913 από την παλαιότερη εθνικιστική καθολική Ιρλανδική Ρεπουμπλικανική Αδελφότητα (IRB) - στην οποία συμμετείχαν και εργοδότες που είχαν διώξει εργάτες στο lockout του Δουβλίνου, είχαν αρχίσει να εξοπλίζονται και να οργανώνονται σαν στρατός ως απάντηση στην αντίστοιχη προτεσταντική uvf. το άλλο γεγονός που οδήγησε τον Κόννολι στην υιοθέτηση της στρατιωτικής/ένοπλης λογικής ήταν η έναρξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, τον οποίο θεώρησε ως ευκαιρία για σαμποτάζ εναντίον του ηνωμένου βασιλείου. με άλλα λόγια, οι άπαρχες της σύγχρονης μορφής του ιρλανδικού "εθνικιστικού" ρεπουμπλικανισμού έχει μεν ως κύρια βάση και αναφορά την καθολική κοινότητα-πλειοψηψία στο νησί, όμως βρίσκονται επίσης στον μαρξισμό, στον σοσιαλισμό, στην ταξική πάλη, και στον αντιιμπεριαλισμό και είχε ως στόχο όχι μόνο την ανεξαρτησία προς όφελος των καθολικών αλλά και το ταξικό αγκάλιασμα των προτεσταντών εργατών του Όλστερ.
η οργάνωση της εξέγερσης ξεκίνησε παράλληλα και χωρίς να γνωρίζει ο ένας τα σχέδια του άλλου από την IRB και τον ICA με την έναρξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, με το σκεπτικό της εκμετάλλευσης της στρατιωτικής εμπλοκής της βρετανίας και την παρεμπόδιση της στρατολόγησης ιρλανδών στον πόλεμο. οι βασικοί ιθύνοντες της IRB για την στρατιωτική οργάνωση των Εθελοντών ήταν οι Tom Clarke, Seán Mac Diarmada, Patrick Pearse, Michael Joseph O’Rahilly, Joseph Plunkett, Éamonn Ceannt, Eoin MacNeill και Bulmer Hobson. η IRB πρόκρινε την συνεργασία με την κυβέρνηση της γερμανίας, η οποία έστειλε όπλα και πυρομαχικά μέσω θαλάσσης στις ιρλανδικές ακτές. τον Ιανουάριο του 1916, η IRB αποφάσισε την έναρξη της εξέγερσης από κοινού με τον ICA και συγκροτήθηκε εφταμελές στρατιωτικό συμβούλιο αποτελούμενο από τους Clarke, Mac Diarmada, Pearse, Plunkett, Ceannt, Κόννολι και Thomas MacDonagh. οι Εθελοντές και ο ICA ήδη πραγματοποιούσαν ανοιχτά και δημόσια ένοπλες διαδηλώσεις και στρατιωτικές ασκήσεις.
στο μεταξύ οι βρετανικές αρχές είχαν μάθει τόσο για τις προετοιμασίες της εξέγερσης όσο και για τις αποστολές οπλισμού από την γερμανία - τις οποίες κατέσχεσαν - αλλά και για την ημέρα έναρξης της εξέγερσης, την Κυριακή του πάσχα, 23 Απριλίου. έτσι, το στρατιωτικό συμβούλιο έδωσε εντολή για την έναρξη της εξέγερσης στις 24 Απριλίου, Δευτέρα του πάσχα.
το πρωί της 24ης Απριλίου, ένοπλοι και ένοπλες του ICA, των Εθελοντών, του Συμβουλίου των Ιρλανδών Γυναικών (Cumann na mBan, ένοπλη γυναικεία οργάνωση) και των Στρατιωτών της Ιρλανδίας (Fianna Éireann, νεολαιίστικη εθνικιστική οργάνωση) κατέλαβαν κεντρικά σημεία του Δουβλίνου, όπως το Δημαρχείο του Δουβλίνου, εργοστάσια, σιδηροδρομικούς σταθμούς, το Άλσος του Άγιου Στέφανου, τα δικαστήρια και τα Γραφεία του Ταχυδρομείου, τα οποία έγιναν το αρχηγείο των εξεγερμένων υπό την διοίκηση του Κόννολι, και από όπου ο Πάτρικ Πιρς διάβασε δημόσια την Διακήρυξη της Δημοκρατίας. η πρώτη σημαντική μάχη της εξέγερσης σημειώθηκε όταν οι επαναστάτες προσπάθησαν να καταλάβουν το Κάστρο του Δουβλίνου, όπου στεγάζονταν οι διοικητικές και κυβερνητικές υπηρεσίες των άγγλων. εκεί υπήρξε ο πρώτος νεκρός των άγγλων, ένας μπάτσος από τα χέρια του Κόννολι. οι ένοπλοι απέτυχαν να καταλάβουν το κάστρο λόγω υπεραριθμίας και υπεροπλίας των άγγλων, και κατέληξαν να προσπαθούν να κάμψουν την αντίσταση των άγγλων από το δημαρχείο. εκεί σκοτώθηκε από άγγλο ελεύθερο σκοπευτή ο πρώτος νεκρός των εξεγερμένων Seán Connoly.
την Τρίτη 25 Απριλίου, η βρετανική κατοχική κυβέρνηση κήρυξε στρατιωτικό νόμο, ανακατέλαβε το δημαρχείο και άλλα κτίρια και εκμεταλλευόμενη την αριθμητική και εξοπλιστική αδυναμία των εξεγερμένων μετέφερε μέσω του Λιμανιού του Δουβλίνου χιλιάδες ενισχύσεις από την βρετανία και το Μπέλφαστ. το απόγευμα της ίδιας μέρας, ο Πιρς, ως πρόεδρος της δημοκρατίας, διάβασε μπροστά στην Κολώνα του Νέλσον ένα μανιφέστο προς τους κατοίκους του Δουβλίνου, καλώντας του να καταταχθούν στις δυνάμεις των εξεγερμένων.
οι τρεις σημαντικότερες μάχες της εξέγερσης ήταν:
1) η Μάχη της Γέφυρας της Mount Street, όπου μια ομάδα 17 Εθελοντών κράτησε την γέρφυρα για 9 ώρες εναντίον του βρετανικού τάγματος εθνοφυλάκων "ρομπέν των δασών," δύναμης 1750 ανδρών, και κατάφερε να σκοτώσει 28 άγγλους και να τραυματίσει γύρω στους 200, ενώ έχασε μόνο 4 ενόπλους.
2) η Μάχη του Συλλόγου του Νότιου Δουβλίνου (σύλλογος που περιέθαλπτε άπορους εργάτες), όπου οι εξεγερμένοι πέτυχαν σημαντικά πλήγματα κατά των βρετανών υπό την διοίκηση του θρυλικού Cathal Brugha - στρατιωτικός διοικητής των Εθελοντών και στην συνέχεια του IRA στον ιρλανδικό εμφύλιο όπου σκοτώθηκε - που τραυματίστηκε σοβαρά στην μάχη.
3) η περιοχή του North King Street στα δικαστήρια, την οποία κράτησαν οι ένοπλοι μέχρι και την παράδοση τους, αφού πρώτα σκότωσαν 11 και τραυμάτισαν 28 άγγλους που είχαν συντριπτική υπερολία. μετά την παράδοση, οι άγγλοι προχώρησαν σε θηριωδίες, εισβάλλοντας σε σπίτια της περιοχής και σφάζοντας με τις ξιφολόχγες τους άοπλους πολίτες.
εκτός του Δουβλίνου δεν σημειώθηκαν σημαντικές μάχες, πέρα από επιθέσεις σε στρατώνες και σε αστυνομικά τμήματα σε Ashbourne (επαρχία Meath), Enniscorthy (επαρχία Westford, όπου πραγματοποιήθηκε και η τελευταία μάχη της Εξέγερση του 1798), στο Γκάλγουει και στο Λίμερικ, χωρίς όμως αξιοσημείωτη δράση.
η υπεροχή των βρετανών σε προσωπικό και όπλα, και η έλλειψη πλατιάς στρατολόγησης και οπλισμού από πλευράς των εξεγερμένων οδήγησε σε απώλεια των σημείων που είχαν καταληφθεί. το τάγμα του αρχηγείου στα Γραφεία του Ταχυδρομείου αναγκάστηκε να εκκενώσει την βάση του όταν ξέσπασε φωτιά στο κτίριο, και έστησε νέα βάση στην Moore Street, με σκοπό να πραγματοποιήσει έξοδο υπό την καθοδήγηση του κομμουνιστή Seán McLoughlin. ο Κόννολι είχε τραυματιστεί σοβαρά από σφαίρα στο πόδι και την ηγεσία του ηγετικού τάγματος πέρασε στον Πιρς, ο οποίος το Σάββατο 29 Απριλίου διέταξε την χωρίς όρους παράδοση των εξεγερμένων για να μην χαθούν κι άλλες ζωές.
ο προσωρινός στρατιωτικός κυβερνήτης της Ιρλανδίας john maxwell διέταξε να συλληφθούν οι υπεύθυνοι για την εξέγερση. συνελήφθησαν πάνω από 4 χιλιάδες άτομα, μεταξύ των οποίων και 425 που απαλλοτρίωσαν φαγητό και άλλα προϊόντα κατά την διάρκεια της εξέγερσης. με απόφαση του maxwell, 187 άτομα πέρασαν στρατοδικείο κεκλεισμένων των θυρών, χωρίς την δυνατότητα υπεράσπισης ή την παρουσία ενόρκων. η έδρα των στρατοδικείων αποτελούνταν από στρατιωτικούς διοικητές που κατέστειλαν την εξέγερση, κάτι που απαγορευόταν ακόμα και από τους στρατιωτικούς κανόνες της αποικιακής βρετανίας. 90 άτομα καταδικάστηκαν σε θάνατο και 14 πρωτεργάτες της εξέγερσης εκτελέστηκαν, κατηγορούμενοι ως μέλη του - τότε - Σιν Φέιν:
- στις 3 Μαίου οι Πάτρικ Πιρς (36 χρονών), Thomas MacDonagh (38 χρονών, διοικητής του 2ου Τάγματος των Εθελοντών), Tom Clarke (58 χρονών). και οι 3 ήταν μέλη της IRB και του στρατιωτικού συμβουλίου της εξέγερσης και συνυπογράφοντες της Διακήρυξης της Δημοκρατίας.
- στις 4 Μαίου οι Joseph Plunkett (28 ετών, συνυπογράφων της Διακήρυξης), William Pearse (34 ετών, αδερφός του Πάτρικ Πιρς), Edward Daly (25 χρονών, διοικητής του 1ου Τάγματος των Εθελοντών) and Michael O'Hanrahan (39 χρονών, υποδιοικητής του 2ου Τάγματος των Εθελοντών). και οι 4 ήταν μέλη της IRB.
- στις 5 Μαίου ο John MacBride (47 ετών, υποδιοικητής του 4ου Τάγματος των Εθελοντών, μέλος της IRB).
- στις 8 Μαίου οι Éamonn Ceannt (34 ετών, διοικητής του 4ου Τάγματος των Εθελοντών, συνυπογράφων της Διακήρυξης, μέλος της IRB), Michael Mallin (41 ετών, υποδιοικητής του ICA), Seán Heuston (25 ετών, διοικητής του 5ου Λόχου των Fianna Éireann) και Con Colbert (27 ετών, σωματοφύλακας του Clarke, μέλος της IRB).
- στις 12 Μαίου οι Τζέημς Κόννολι (47 ετών) και Seán Mac Diarmada (33 ετών, μέλος της IRB). και οι 2 ήταν συνυπογράφοντες της Διακήρυξης και μέλη του στρατιωτικού συμβουλίου της εξέγερσης.
συνολικά στην εξέγερση επίσημα σκοτώθηκαν 260 πολίτες, 82 ένοπλοι εξεγερμένοι (64 Εθελοντές, 15 του ICA και 3 των Fianna Éireann), 126 του βρετανικού στρατού, και 17 μπάτσοι. τραυματίστηκαν 2200 πολίτες και εξεγερμένοι, 370 στρατιώτες και 29 μπάτσοι.
η Εξέγερση του Πάσχα του 1916 ήταν η πρώτη σύγχρονη έκφραση αυτού που αποκλήθηκε physical force republicanism, δηλαδή του βίαιου-ένοπλου ρεπουμπλικανισμού ως λύση για την ανεξαρτησία της Ιρλανδίας από την κατοχή του βρετανικού ιμπεριαλισμού. το Σιν Φέιν μέχρι τότε ήταν πολύ μικρότερο σε δύναμη από την IRB ή τον ICA (βασικά δεν υποστήριζε καν την ίδρυση μιας ανεξάρτητης ιρλανδικής δημοκρατίας), όμως τα γεγονότα της εξέγερσης το κατέστησαν την κύρια μορφή έκφρασης του ιρλανδικού ρεπουμπλικανισμού. το 1917 το Σιν Φέιν διακήρυξε ως στόχο του την ίδρυση της ιρλανδικής δημοκρατίας. οι παράγοντες που οδήγησαν στην εξέγερση του 1916 - οι προσπάθειες των άγγλων να επιστρατεύσουν βίαια ιρλανδούς στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, η μη εφαρμογή του Home Rule Act, οι συνθήκες εξαθλίωσης της καθολικής κοινότητας - ήταν οι ίδιοι που οδήγησαν το Σιν Φέιν στην συντριπτική νίκη των εκλογών του Δεκεμβρίου του 1918 (46,9% έναντι 25,3% της προτεσταντικής φιλοβρετανικής Ιρλανδικής Ενωτικής Συμμαχίας). η απόφαση των Σιν Φέιν να μην καταλάβει τις κοινοβουλευτικές έδρες στο βρετανικό κοινοβούλιο (πάγια τακτική των ιρλανδών ρεπουμπλικάνων εθνικιστών) και η ίδρυση της ανεξάρτητης επαναστατικής Dáil Éireann (Εθνοσυνέλευσης της Ιρλανδίας) κατέληξαν στην διαμόρφωση του αρχικού IRA και στον Ιρλανδικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας μεταξύ 1919 και 1921. τα υπόλοιπα είναι γνωστά και αποτελούν το τρίτο γεγονός που καθόρισε τον χαρακτήρα του ιρλανδικού εθνικιστικού ρεπουμπλικανισμού: η διχοτόμηση της Ιρλανδίας στις 26 επαρχίες του ανεξάρτητου ιρλανδικού κράτους και στις 6 του λεγόμενου Όλστερ που παρέμειναν ως Βόρεια Ιρλανδία τμήμα του ηνωμένου βασιλείου, ο κατοπινός εμφύλιος πόλεμος μεταξύ του ιρλανδικού κράτους που δημιουργήθηκε από την αγγλοϊρλανδική συνθήκη του 1921 και του Anti-Treaty IRA, που ηττήθηκε στον εμφύλιο. έτσι λοιπόν τα 3 κύρια χαρακτηριστικά του σύγχρονου ιρλανδικού εθνικιστικού ρεπουμπλικανισμού είναι το αίσθημα της καταπίεσης της καθολικής κοινότητας από τους προτεστάντες, είναι η ένοπλη εξέγερση όπως ξεκίνησε από τον Γουλφ Τόουν και κληροδοτήθηκε στην Εξέγερση του Πάσχα και στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, και είναι η θέληση για την επανίδρυση του ανεξάρτητου ιρλανδικού κράτους με την συμπερίληψη των 6 επαρχιών που βρίσκονται ακόμα υπό βρετανική εξουσία και η άρνηση της συμμετοχής στο βρετανικό κοινοβούλιο.
για να γυρίσω στην εισαγωγή του ποστ και στην "λαμπρή γιορτή ξανανιωμού" δηλαδή στην Εξέγερση του Πάσχα, το τραγούδι του Θεοδωράκη που λατρεύει ο γ.γ. των μικρών οκτωβριστών είναι διασκευή/απόδοση των στίχων του τραγουδιού "Who Fears to Speak of Easter Week?" που έγραψε ο Μπρένταν Μπίαν, ιρλανδός ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και μέλος του IRA και των Fianna Éireann που έμεινε στην φυλακή για περίπου 7 χρόνια για κατοχή εκρηκτικών και απόπειρα δολοφονίας μπάτσων στην ανεξάρτητη Ιρλανδία. οι εμπειρίες του στην φυλακή τον έστρεψαν προς την συγγραφή και έγινε, μαζί με τον Patrick Kavanagh, ο πιο γνωστός ιρλανδός συγγραφέας της εποχής του. το 1958 έγραψε το θεατρικό έργο An Giall (Ο Όμηρος) που διαπραγματεύεται την κράτηση ως ομήρου ενός βρετανού στρατιώτη από τον IRA στο Δουβλίνο ως αντίποινα για την επικείμενη εκτέλεση ενός μαχητή του IRA στο Μπέλφαστ. το "Who Fears to Speak of Easter Week?" είναι ένα από τα τραγούδια του θεατρικού έργου και οι στίχοι του είναι οι παρακάτω:
Who dares its fate deplore?
The red gold flame of Eire's name
Confronts the world once more
Oh Irishmen, remember then,
And raise your heads with pride,
For great men and straight men
Have fought for you and died.
The spirit wave that came to save
The peerless Celtic soul,
From earthly stain of greed and gain
Had caught them in its roll;
Had swept them high to do or die,
To sound a trumpet call;
For true men though few men
To follow one and all.
Upon their shield a stainless field,
With virtues blazoned bright;
With Temperance and Purity
And Truth and Honour dight
So now they stand at God's Right Hand,
Who framed their dauntless clay,
Who taught them and brought them
The glory of today.
Will save our land from shame
The ancient foe had boasted - ho!
That Irishmen were tame
They bought their souls for paltry doles,
And told the world of slaves
That lie men! shall die, men!
In Pearse and Plunkett's graves.
The brave who've gone to linger on
Beneath the tyrant's heel
We know they pray another day
With clash of clanging steel
Now from their cell their voices swell,
And loudly call on you
Then ask, men! the task, men!
That yet remains to do.
Ποιος φοβάται να μιλήσει για την εβδομάδα του Πάσχα;
Ποιος τολμά να μετανιώσει για την κατάληξη της;
Η κοκκινόχρυση φλόγα του ονόματος της Ιρλανδίας
Αντιμάχεται τον κόσμο και πάλι
Ω Ιρλανδοί, θυμηθείτε,
Και υψώστε τα κεφάλια σας με περηφάνια,
Γιατί μεγάλοι άνδροι και ειλικρινείς άνδρες
Για σας πολέμησαν και πέθαναν.
Το πνευματικό κύμα που ήρθε για να σώσει
Την απαράμιλλη Κέλτικη ψυχή,
Από τον γήινο λεκέ της λαιμαργίας και της απληστείας
Τους είχε όλους παρασύρει.
Τους ανέβασε ψηλά για να πράξουν ή να πεθάνουν,
Για να ηχήσουν την σάλπιγγα.
Γιατί ήταν αληθινοί άντρες αν και λίγοι
Για να ακολουθήσουν όλοι τον έναν και ένας όλους.
Πάνω στην πανοπλία τους ένα ακηλίδωτο χωράφι,
Με τις αξίες τους να φαίνονται λαμπρές.
Με την Αγνότητα και την Αγνότητα
Με την Αλήθεια και την Τιμή οπλισμένοι
Και τώρα στέκονται στα Δεξιά του Θεού
Που σχημάτισε τον γενναίο τους πηλό,
Που τους δίδαξε και τους έφερε
Την σημερινή τους δόξα.
Αυτή η ένδοξη σελίδα της εποχής μας
Θα σώσει την γη μας από την ντροπή
Ο πανάρχαιος εχθρός μας περηφανευόταν – ω!
Πώς οι Ιρλανδοί ήταν εξημερωμένοι
Πώς είχαν πουλήσει τις ψυχές τους για τιποτένια επιδόματα,
Και είπαν στον κόσμο των σκλάβων
Πώς σαν άνδρες! Θα πεθάνουν, άνδρες!
Στους τάφους του Πιρς και του Πλάνκετ.
Οι γενναίοι που πήγαν να στήσουν ενέδρα
Κάτω από την μπότα του τυράννου
Ξέρουμε ότι προσεύχονται μια ακόμα μέρα
Με τον ήχο του ατσαλιού που χτυπάει
Τώρα από τα κελιά οι ψωνές τους υψώνονται
Και σας καλούν δυνατά
Τότε ρωτήστε, άνδρες! Ποιο είναι το καθήκον, άνδρες!
Που απομένει να πραγματοποιηθεί.
εδώ ο Μπίαν τραγουδάει ακαπέλλα το τραγούδι του:
και εδώ το διασκευάζουν οι Sean Og McKenna, Noel Carroll and Liam Rowsome:
γιορτή ξανανιωμού,
πάν’ τα παιδιά στον πόλεμο
και πάν’ του σκοτωμού.
Με θάρρος οι τρανές καρδιές
έπιασαν τα στενά,
ψηλά η σημαία ανέμιζε
η αντάρτισσα μπροστά.
Δέκα χιλιάδες φτάσανε
χακένιοι ταχτικοί
για να σκοτώσουν τα παιδιά
μα μείναν εδ’ εκεί.
Με πολυβόλα κι άρματα
κανόνια τους σωρό,
κανένας τους δε γύρισε,
δε φταίμε εμείς γι’ αυτό.
Ένας με δέκα, ημέρες έξι,
κρατήσαμε γερά
και δεν περάσαν τις γραμμές,
μ’ όλα τους τα πυρά.
Μας ρίξαν και φαρμακερά
αέρια και καπνούς,
μας κάψαν την πρωτεύουσα
ωσάν τους Γερμανούς.
Σκοτώσαν τους ηγέτες μας
χωρίς απολογιά τους,
γυναίκες μας, μικρά παιδιά
στα γόνατα μπροστά τους.
Τους τάφους άνοιγαν κρυφά
και θάβαν τους νεκρούς
δεν πιάσαν ούτε σκότωσαν
αντάρτες μας πιστούς.
Ποιος δεν μιλά για τη Λαμπρή,
γιορτή ξανανιωμού,
πάν’ τα παιδιά στον πόλεμο
και πάν’ του σκοτωμού.
εδώ η ορχηστρική εκτέλεση από τo soundtrack του Ζ:
και εδώ η εκτέλεση με την Φαραντούρη:
για όσ@ μπορεί να αναρωτιούνται αν το "Γελαστό Παιδί" το έγραψε ο Μπίαν και αν περιλαμβάνεται στον "Όμηρο": ναι, έτσι είναι. και ναι, το αυθεντικό τραγούδι δεν λέει "σκοτώσαν οι φασίστες το γελαστό παιδί," που σαν στιχουργική επιλογή είχε σκοπό να παραπέμψει στην δολοφονία του Λαμπράκη. ο αυθεντικός στίχος του Μπίαν λέει:
Ah, curse the time, and sad the loss my heart to crucify,
that an Irish son with a rebel gun shot down my laughing boy!
Αχ, ανάθεμα την ώρα, και η λύπη της απώλειας μου σταυρώνει την καρδιά,
που ένας γιος της Ιρλανδίας με το όπλο της εξέγερσης μου σκότωσε το γελαστό παιδί!
η αναφορά φυσικά είναι στον μάικλ κόλλινς, αρχιστράτηγο του στρατού του μετασυνθηκιακού ιρλανδικού κράτους που σκοτώθηκε το 1922 κατά την διάρκεια του εμφυλίου σε ενέδρα από δυνάμεις του IRA, που πολέμησαν εναντίον στην συνθηκολόηση που οδήγησε στην διχοτόμηση της Ιρλανδίας και την παράδοση των 6 βόρειων επαρχιών στον αγγλικό ιμπεριαλισμό. τώρα, σε αντίθεση με τους στίχους του "Ποιος Δεν Μιλά για την Λαμπρή Γιορτή Ξανανιωμού;" που δεν θυμίζουν σε τίποτα τους αυθεντικούς, πάλι καλά να λέμε που ο Ρώτας αποφάσισε να αλλάξει τους στίχους του "Γελαστού Παιδιού" που εκ των υστέρων και δύο χρόνια αργότερα συνδέθηκαν με τον Λαμπράκη, γιατί σήμερα θα τραγουδούσαμε ένα τραγούδι που υποστηρίζει την πλευρά των ιρλανδών που δέχτηκε την παράδοση της Βόρειας Ιρλανδίας στους ιμπεριαλιστές. ναι για σας λέω μάικλ κόλλινς και άρθουρ γκρίφιθ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου